مانیتول چیست
موارد مصرف مانیتول
مانیتول برای پیشگیری و یا درمان فاز کم ادراری در نارسایی حاد کلیه، دردرمان خیز مغزی و افزایش فشار داخل جمجمه و فشار داخل چشم، تسریع دفع ادرار مواد سمی و جلوگیری از آسیب کلیوی ناشی از آنها و همچنین برای پیشگیری از همولیز و افزایش هموگلوبین آزاد خون در طی عمل جراحی برداشتن پروستات از راه پیشابراه مصرف می‌شود.
مکانیسم اثر مانیتول
دیورتیک اسموتیک.
فارماکوکینتیک مانیتول
مانیتول در بخش خارجی سلولی باقی می‌ماند. متابولیسم این دارو در کبد بسیار ناچیز است. نیمه عمر مانیتول تقریباً 100 دقیقه است که در نارسایی حاد کلیه به 36 دقیقه می‌رسد. زمان لازم برای شروع اثر مدر آن 3-1 ساعت و برای کاهش فشار مایع مغزی-نخاعی و فشار داخل چشم 15 دقیقه پس از شروع انفوزیون است. اوج اثر کاهنده فشار داخل چشم 60-30 دقیقه پس از انفوزیون می‌باشد. طول اثر کاهنده فشار مایع مغزی-نخاعی 8-3 ساعت پس از قطع انفوزیون و طول اثر کاهنده فشار داخل چشم 8-4 ساعت است. دفع دارو کلیوی است.
منع مصرف مانیتول
این دارو در نارسایی احتقانی قلب، خیز ریوی، بی‌ادراری همراه با نکروز حاد کلیوی، دهیدارتاسیون شدید، خونریزی جمجمه و نارسایی قلبی یا خیز ریوی پس از شروع درمان با مانیتول نباید مصرف شود.
عوارض جانبی مانیتول
شدیدترین عارضه جانبی مانیتول، بر هم خوردن تعادل آب و الکترولیت است. تجویز سریع مقادیر زیاد آن ممکن است منجر به تجمع مانیتول، افزایش بیش از حد مایع خارج سلولی، کمی سدیم خون، گاهش زیادی پتاسیم خون و افزایش بار گردش خون می‌شود.
تداخل‌های دارویی: مصرف همزمان این درو با دیگوکسین ممکن است احتمال بروز مسمومیت با دیگوکسین را به علت کاهش پتاسیم خون افزایش دهد.
تداخلات دارویی مانیتول
-دیگوکسین: مصرف همزمان این دو دارو به دلیل کاهش پتاسیم خون ممکن است احتمال بروز مسمومیت با دیگوکسین را افزایش دهد.
-توبرامایسین: مانیتول با مکانیسم های شناخته نشده ای سطح توبرامایسین را افزایش می دهد.
هشدار ها مانیتول
1- این دارو در صورت عیب شدید کار قلب و کلیه باید با احتیاط فراوان مصرف شود.
2- نشت دارو از رگ به بافت‌های اطراف، سبب برز التهاب وترومبوفلیت می‌شود.
3- در طول درمان بامانیتول، اندازه‌گیری میزان الکترولیت(به ویژه سدیم و پتاسیم)، بررسی عملکرد کلیه و تعیین میزان حجم ادرار ضروری است.
توصیه های دارویی مانیتول
1- محلول مانیتول فقط باید از راه انفوزیون وریدی مصرف شود.
2- محلول مانیتول با غلظت 15 درصد و بیشتر در دماهای پایین تمایل به تشکیل بلور دارد، لذا ست انفوزیون مانیتول در هنگام تجویز این غلظت باید دارای صافی باشد.
3- در صورت نیاز به مصرف این دارو در بیماران مبتلا به کم ادراری یا بی‌کفایتی کار کلیه، توصیه می‌شود قبل از شروع درمان یک مقدار ازمایشی معادل mg/kg200 به صورت محلول 20-10 درصد طی مدت 5-3 دقیقه انفوزیون وریدی شود. در صورت عدم حصول پاسخ مطلوب، درمان با مانیتول را نباید آغاز نمود
